Χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα της πατρίδας μας (μέρος Α’)

Τα Χριστούγεννα είναι μια πανανθρώπινη γιορτή που ιδιαίτερα στην πατρίδα μας κατακλύζεται από διαφορετικά ήθη και έθιμα που αναβιώνουν τις ημέρες των Χριστουγέννων, συνεχίζοντας με το ίδιο ενδιαφέρον και την Πρωτοχρονιά με σκοπό την απόδοση τιμής και λατρείας στο Πανάγαθο πρόσωπο του Χριστού μας.

Τα ήθη και τα έθιμα μας αναρίθμητα απορρέουν από τις αρχαιοελληνικές εθιμοτυπίες και μυθοπλασίες που σμίγουν με την χριστιανική παράδοση και αναδεικνύουν τόσο σε πνευματικό αλλά και σε πρακτικό επίπεδο την πολύπλοκη συναισθηματική φαντασία του ελληνικού λαού.

Οι γιορτινές εργασίες από ανθρώπους με σκληρή εργασία όπως σε γεωργία και κτηνοτροφία έχουν το ανυπέρβλητο χαρακτηριστικό της χειροποίητης δημιουργίας (χριστόψωμα, βασιλόπιτες, κουλούρες, γλυκά κ.α) και πλήθος από εδέσματα που έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην χριστιανική οικογενειακή εστία.

Η ανθρώπινη ύπαρξη συνδυάζεται με τα φαινόμενα της φύσης και αυτό το βλέπουμε διάσπαρτα σε πολλά έθιμα που διαδραματίζονται στην περίοδο των εορταστικών χριστιανικών δρώμενων.

Γάμος ή πάντρεμα της φωτιάς

Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, όπως η Έδεσσα, γίνεται το έθιμο «Ο γάμος ή το πάντρεμα της φωτιάς», όπου παίρνοντας ένα κλαδί δέντρου που έχει γυναικείο όνομα (π.χ καρυδιά, φιστικιά, κερασιά κλπ) και ένα κλαδί από ένα δέντρο ή από αγκαθωτά φυτά με αντρικό όνομα (π.χ πλάτανος, έλατο κλπ) τα τοποθετούσαν στο τζάκι με χιαστί τρόπο. Καθώς τα έκαιγαν έλεγαν ευχαριστίες, προσευχές και ευχές γιατί πίστευαν και πιστεύουν ακόμη και στις μέρες μας ότι θα έχουν βελτίωση σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους.

Οι χριστουγεννιάτικες εθιμοτυπίες έχουν πολύ ενδιαφέρον και καθώς διανύουμε την περίοδο αυτή θα αναφερθούμε σε πολλά από αυτά τα έθιμα που μας θυμίζουν άλλες εποχές μας όχι λησμονημένες.

Ξιάρχου Σταματίνα