Η Σταματίνα Ξιάρχου παρουσιάζει τις… τέχνες των μουσών.
«Ελληνικές Παραδοσιακές Φορεσιές»
Οι ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές τόσο η γυναικεία, αλλά και η ανδρική προσδιορίζονται από πολλούς ιστορικούς κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Έλληνες ερευνητές που ασχολήθηκαν με την ελληνική ενδυμασία, καθόρισαν και ξεχώρισαν τις ανάγκες αυτές με αξιόλογα τεκμήρια τόσο στο πρακτικό, αλλά και στο θεωρητικό θέμα των ελληνικών φορεσιών.
Η φύση του ανθρώπου είναι να προστατεύεται από τις καιρικές συνθήκες, να προφυλάσσεται από το κρύο και τη ζέστη. Αυτή η φυσική ανάγκη έμελλε να γίνει ακόμη πιο επίσημη, ξεπερνώντας τις πρακτικές ανάγκες της καθημερινότητας.
Κάθε ελληνική κοινότητα με βάση τις κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις, αλλά κυρίως και τις οικονομικές δυνατότητες και την ξεχωριστή προσωπικότητα του κάθε ατόμου μέσα στην κοινότητα προσδιορίζουν τους παράγοντες τις εμφάνισής τους.
Το φυσικό περιβάλλον που διαφέρει από τόπο σε τόπο και οι κλιματολογικές συνθήκες επηρέασαν κατά κάποιο τρόπο τινά το ντύσιμο σε ορισμένες περιοχές της πατρίδας μας, τόσο στις πλούσιες, όσο και στις φτωχές οικογένειες. Ένας ακόμη βασικός παράγοντας ήταν και οι πολεμικές επιδρομές από ξένους κατακτητές που επίσης μετέφεραν από τη χώρα τους κάποιες ενδυματολογικές προτάσεις, οι οποίες συνδυάστηκαν με το ελληνικό στοιχείο.
Όμως, κατά κανόνα ο τρόπος ντυσίματος στο μεγαλύτερο μέρος στων Ελλήνων τις κοινότητες έχουν τοπικά χαρακτηριστικά και ιστορικά γνωρίσματα, που προσδιορίζουν τους λόγους της εμφάνισής τους.
Η Αγγελική Χατζημιχάλη και η Ιωάννα Παπαντωνίου με τις έρευνες τους και με σκοπό τη συλλογή λαογραφικού πολιτιστικού υλικού, διαφωτίζουν τον ελληνικό λαό, αλλά και το παγκόσμιο κοινό, για την ελληνική φορεσιά από π.Χ και μ.Χ και παρουσιάζουν τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής.
Η γεωγραφική θέση ενός τόπου καθορίζει το είδος της φορεσιάς και στην ανδρική και στη γυναικεία.
Α) Ορεινές φορεσιές
Β) Πεδινές φορεσιές
Γ) Νησιώτικες φορεσιές
Γυναικείες: Φορεσιές με το σιγκούνι
Φορεσιές με το καβάδι
Φορεσιές με το φουστάνι
Ανδρικές: Φουστανέλα
Βράκα
Παντελόνι
Οι παραδοσιακές φορεσιές με το χορό έχουν άρτια σχέση, ειδικά η «καλή φορεσιά» ή η «γιορτινή φορεσιά» που θα αναδείξει ατομικά, αλλά και συνολικά, τον ενδυματολογικό χαρακτήρα της ομάδας ή της κοινότητας ή ενός έθνους. Σε δημόσιες εμφανίσεις και γιορτινές εκδηλώσεις του κάθε τόπου η «καλή φορεσιά» έχει τον πρώτο λόγο.
Η καθημερινή φορεσιά (ανδρικές και γυναικείες) με βάση την ηλικία και την εργασία, την κοινωνική κατάσταση του κάθε ατόμου (παντρεμένος-η, ελεύθερος-η, κόρη ή παλικάρι, παιδιά, χήρα ή χήρος ή χρόνια ηλικιωμένος-η) στολιζόταν ανάλογα.
Η ενδυματολογική παράδοσή μας έχει άμεση σχέση με το βιοποριστικό τρόπο ζωής και κατά συνέπεια με τον πρωτογενή τομέα, «τις ύλες» που κάθε τόπος παράγει και χρησιμοποιεί για να φτιάξει τις φορεσιές του. Αιώνες ο ελληνικός λαός από π.Χ με προσωπική εργασία, με πολύ κόποκαι δεξιοτεχνία, φαντασία και φροντίδα έραβαν τις φορεσιές τους με πολλές παραλλαγές που δεν ξέφευγαν όμως από τα τυπικά πλαίσια της ομοιογένειας της ομάδας.
Σημαντική πρόταση για επίσκεψη είναι το μουσείο «Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης» της Αγγελικής Χατζημιχάλη (1895-1965), που λειτουργεί από το 1980 σε παλαιό αρχοντικό κτήριο στην Πλάκα.
Εκτός από αξιόλογα αντικείμενα λαϊκής τέχνης, εκτίθενται ανεκτίμητες παραδοσιακές φορεσιές της πατρίδας μας.
Στην Πελοπόννησο το Λαογραφικό Ίδρυμα της Ιωάννας Παπαντωνίου που ιδρύθηκε το 1974 από την ίδια, στεγάζεται στο Ναύπλιο, επίσης έχει αξιόλογο και εντυπωσιακό υλικό από παραδοσιακές φορεσιές ανά την Ελλάδα.
Μια επίσκεψη σε Μουσεία λαϊκής τέχνης μας δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψουμε την Ελλάδα και φυσικά όλο τον κόσμο.
Ξιάρχου Σταματίνα
