«Χριστούγεννα στις Κυκλάδες»

Οι Κυκλαδίτες φέρουν μέσα από τις λατρευτικές και εορταστικές τελετουργίες έντονα τα ελπιδοφόρα και χαρμόσυνα μηνύματα της γέννησης του Θεανθρώπου και τις πολυπόθητες ευχές για ένα νέο έτος με αγάπη, ειρήνη και υγεία.

Τα κάλαντα είναι το πιο εμβληματικό έθιμο που απαντάμε σε κάθε νησί, έχουν πληθώρα διαφορετικότητα στην στιχουργία και είναι αυτοδημιούργητα από απλούς καθημερινούς ανθρώπους.

Τα παλιά χρόνια στη Σαντορίνη, όπως και σήμερα, τα κάλαντα των Χριστουγέννων ήταν η χαρά των παιδιών, όπως άλλωστε και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το έθιμο αυτό ξεκινούσε την παραμονή των Χριστουγέννων και όλα τα παιδιά έψαλαν το χαρμόσυνο γεγονός από σπίτι σε σπίτι, ενώ οι μεγαλύτεροι και κυρίως οι νέοι έψαλαν στη Σαντορίνη μας τα αγιοβασιλιάτικα κάλαντα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ξεκινώντας το μεσημέρι με συνοδεία βιολιού και λαούτου.

Τα γιορτινά τραπέζια, πλούσια και φτωχά, σε κάθε σπίτι της Σαντορίνης περίμεναν με ανυπομονησία τους νέους που θα περνούσαν να πουν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα με μοναδική τους ανταμοιβή τα κεράσματα από τις νοικοκυρές. Ένα χαρακτηριστικό κέρασμα, απλό και εύκολο που το ήξεραν οι περισσότερες Σαντορινιές, ήταν οι «τηγανίτες» με πετιμέζι αντί για ζάχαρη.

Την περίοδο των Χριστουγέννων στη Σαντορίνη η νηστεία και η εκκλησιαστική σύναξη ήταν το μέγιστο πνευματικό αγαθό, που ισχυροποιούσε την πίστη στη βαθύτερη έννοιά της όπως μα τη δίδαξε ο Χριστός.

Οι οικογένειες ως επί το πλείστον ήταν φτωχές και στερημένες, δουλεύοντας με την γη και τα ζώα και δεν είχαν τις ανέσεις και την πολυτέλεια για ακριβά ρούχα και επιδείξεις. Ωστόσο, εστίαζαν ενστικτωδώς την προσοχή τους στις βασικές τους ανάγκες, που μέσα στην χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα ξόδευαν λίγο παραπάνω για τις γιορτινές τους επιθυμίες.

Καλά Χριστούγεννα.

Ξιάρχου Σταματίνα